Beschrijving
De schildklier produceert twee hormonen, tyroxine (ook T4 genoemd) en tri-iodothyronine (ook T3 genoemd). Er wordt meer T4 geproduceerd en in circulatie gebracht dan T3, maar het T3 is actiever dan T4. Hoewel T4 ook een eigen activiteit heeft, moet het toch vooral beschouwd worden als pro-hormoon van het actieve(re) T3, dat hieruit wordt gevormd. De schildklierhormonen zijn van belang voor het (basale) lichaamsmetabolisme. Zij stimuleren het basale verbruik van zuurstof en de stofwisseling en leiden tot de productie van warmte.
Wanneer er een verdenking bestaat voor hypo- of hyperthyroïdie (respectievelijk een te trage en te sterke schildklierwerking) worden gewoonlijk de niveaus van TSH, T3 en/of T4 in het bloed gemeten. In de praktijk is echter gebleken dat het niveau van T3 (en T4) in 24-uurs urine een betere correlatie vertonen met de symptomen in met name een vroeg stadium van hypothyroïdie. Wanneer symptomen aanwezig zijn die kunnen wijzen op een (milde) hypothyroïdie worden vaak (nog) normale bloedwaarden gevonden, terwijl de waarden in 24-uurs urine (al) wel afwijken en het vermoeden van (milde) hypothyroïdie bevestigen. De test is dan ook met name geschikt voor die gevallen, waarin symptomen van hypothyroidie (nog) niet worden bevestigd door de gebruikelijke bloedtesten.
Verschillende wetenschappers hebben het vermoeden uitgesproken dat een niet onaanzienlijk percentage van de bevolking aan (subklinische) hypothyroïdie lijdt, dat deze aandoening veel vaker voorkomt dan gedacht wordt en dat het percentage van de mensen dat hieraan lijdt toeneemt.
Zie ook The Official Web Site of The International Hormon Society.
Meer informatie
De schildklier wordt aangezet tot de productie van T4 en T3 door Thyroïd-Stimulerend Hormoon. (TSH) dat geproduceerd wordt door de hypofyse. De productie van deze stof wordt weer gestimuleerd door Thyrotropin-Releasing Hormone (TRH) dat geproduceerd wordt door de hypothalamus. T3 en in mindere mate ook T4 remmen via een negatieve feed back de vorming van zowel TSH als TRH.
Hiermee in overeenstemming wordt de vorming van TSH gestimuleerd door kou en geremd door warmte. Ook bepaalde stress situaties remmen TSH.
De schildklierfunctie kan negatief beïnvloed worden (verminderen) door een lage bijnierfunctie, ondervoeding (o.a. jodium en tyrosine) en veroudering.
De omzetting van T4 in T3 kan negatief beïnvloedt worden door o.a. veroudering, ondervoeding (o.a. tekort aan selenium, zink en koper), lage bijnierfunctie, beta-blokkers en de anticonceptie pil.
Behalve in T3 kan T4 omgezet worden in rT3 (3,3,5 tri-iodo thyronine of reverse T3). Dit hormoon is niet biologisch actief en vermindert de activiteit van T3. Het bevorderen van de ene boven de andere omzetting biedt het lichaam een extra mogelijkheid tot regulering van het lichaamsmetabolisme, zoals bij hyper- of hypothyroidie.5 In overeenstemming met de verwachting is een verlaagde T3/RT3 ratio gevonden bij hyperthyroidie, en een verhoogde bij hypothyroidie.
Ook niet-schildklier gerelateerde aandoeningen kunnen de T3/rT3 verhouding beïnvloeden (verlagen) waardoor verschijnselen van hypothyroidie kunnen ontstaan. Een verlaagde T3/rT3 ratio is onder andere gevonden bij vasten, stress door (zware) operaties, levercirrose en insuline afhankelijke diabetes.5,6,7,8
Wanneer is het om schildklierhormoon (T3 en F4) in een 24 uur urine te laten bepalen?
Het is zinvol om te laten testen voor T3 en T4 in 24-uurs urine wanneer er symptomen zijn van hypothyroïdie, maar de uitslagen van de gebruikelijke bloedtesten (nog) normaal zijn. Ook kan de test gebruikt worden om het effect van een ingezette therapie na te gaan.
Symptomen die op hypothyroidie kunnen wijzen zijn:
Algemeen
- Kouwelijkheid (koude extremiteiten)
- Moeheid (voornamelijk in de ochtend)
- Lage basale lichaamstemperatuur (<36.7 C)
- Hoofdpijn
- Mix-Oedeem (vochtophoping)
- Verminderde eetlust
- Droge huid
- Brosse nagels
- Droog, stug, langzaam groeiend haar
- Spier- en gewrichtspijn
- Overgewicht
- Doofheid en oorsuizen
- Weinig weerstand tegen infecties (vnl. van de luchtwegen)
- Heesheid/ sloom spreken
- Verlengde achilles pees reflex
Mentaal/ zenuwen
- Apathie
- Carpaal tunnel syndroom
- Traagheid
- Verstrooidheid
- Verminderd geheugen
- Nervositeit
- Depressie
- Geïrriteerdheid
